Mobbing, bireylerin hem sosyal yaşantılarında hem de iş hayatlarında uğramış olduğu bir davranış biçimidir. İş yerinde Mobbing’e uğrayan işçiler ise Mobbing karşısında ne yapmalıyım endişesiyle karşılaşmaktadır. Bu makalemizde mobbing’e uğrayan işçilerin hukuken ne yapmaları gerektiğine değineceğiz.

Mobbing Nedir?

Mobbing, Türk Dil Kurumuna göre “bezdirme, yıldırma” anlamına gelmekte olup uygulamada ise bir kimseye karşı bir kişinin veya bir grup insanın sosyal kabadayılık, psikolojik şiddet, baskı, taciz ve sistematik bir şekilde yapılan psikolojik baskıdır. Yargıtay ve Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru kararlarında mobbing, “kendini göstermeyi engellemek, sözünü kesmek, yüksek sesle azarlamak, sürekli eleştiri, çalışan iş ortamında yokmuş gibi davranmak, iletişimin kesilmesi, fikirlerine itibar edilmemesi, asılsız söylenti, hoş olmayan imalar, nitelikli iş verilmemesi, anlamsız işler verilip sürekli yer değiştirilmesi, ağır işler verilmesi ve fiziksel şiddeti” mobbing örnekleri olarak kabul etmiştir.

İş yerinde mobbingin detarlarını da incelemek gerekir.

İş Yerinde Mobbing Nedir?

Mobbing sosyal yaşamda birçok kişinin sosyal yaşantılarında ve aile yaşantılarında karşılaştığı bir durum olmakla birlikte işçi ve kamu personellerinin de çalışma ortamlarında karşılaştığı bir durumdur. İş ortamında karşılaşılan bu problemlere karşı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, Kamu Denetçiliği Kurumuna gibi devlet kurumlarına başvuru ve şikâyette bulunulmasının yanı sıra hukukumuzda da hem cezai hem de hukuki yollar mevcuttur.

Öncelikle belirtmek gerekir ki, başta İş Kanunu olmak üzere kanunlarda mobbingin yaptırımlarına ilişkin herhangi bir kanuni düzenleme bulunmamaktadır. Mobbinge ilişkin düzenlemeler yüksek mahkeme kararları ile düzenlenmektedir. Mobbinge uğrayan işçi, iş yerinde çalışamayacak duruma geldiği takdirde iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Mobbingin işçiye diğer işçiler veya işveren tarafından uygulanıyor olması durumu değiştirmemektedir.

İş Yerinde Mobbing’e Uğranılırsa Ne Yapılmalı?

İş sözleşmesinin haklı nedenle feshedilmesinin akabinde işçinin iş yerinden mobbinge uğraması sebebiyle bazı hak ve alacak taleplerinde bulunması gerekmektedir. Bunlar, kıdem ve ihbar tazminatı, ayrımcılık tazminatı ve kişilik haklarına saldırı sebebiyle manevi tazminat davasıdır.

İşçi, mobbing sebebiyle iş sözleşmesini haklı nedenle feshettiği takdirde öncelikle kıdem ve ihbar tazminatı talebinde bulunabilecektir. Ancak, kıdem ve ihbar tazminatının talep edilebilmesi için öncelikle bazı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Yargıtay’a göre bu şartlar kısaca şöyle sıralanabilir:

• Tazminat talep edilebilmesinin ilk şartı mobbing süreklilik ve sistematiklik arz etmesidir. Kısacası işçiye yapılan mobbingin belli bir süreye yayılması ve bu durumun sistematik bir hal alması gerekmektedir.
• Mobbingin ispatında kesin bir ispata gerek olmamakla birlikte iş yerinde mobbinge uğranıldığına ilişkin emareler Yargıtay tarafından yeterli görülmektedir.
• Mobbing, iş yeri sınırları içerisinde işveren veya diğer çalışanlar tarafından bilinçli ve kasıtlı olarak iş yerinden uzaklaştırma ve baskı altına alma amacıyla yapılmalıdır.

Yukarıdaki şartlara ek olarak, somut olayın özelliklerine göre mahkemenin de durumu incelemesiyle birlikte işçi işverenden kıdem ve ihbar tazminatını dava yoluyla talep edebilecektir.

Kıdem ve ihbar tazminatına ek olarak işçiye diğer işçilerden daha farklı davranılması sebebiyle işçi tarafından işverene yönelik ayrımcılık tazminatı talep hakkı da ortaya çıkmaktadır. İşveren, eşit davranma yükümlülüğünü mobbing sebebiyle ihlal ettiği takdirde işçi ayrımcılık tazminatı talep edebilecektir. Kıdem, ihbar tazminatı ile ayrımcılık tazminatına ek olarak işçi kişilik haklarına saldırı yapılması sebebiyle işverene karşı genel mahkemelerde manevi tazminat davası da açabilmektedir.

Mobbing Sebebiyle Açılacak Dava Nerede Açılmalıdır?

Mobbing nedeniyle açılacak tazminat davalarının iş ilişkisiyle ilgili olması sebebiyle görevli mahkeme iş mahkemeleridir. Dava, işyerinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi şirket merkezinin bulunduğu yer mahkemesinde de açılabilecektir. Genel mahkemelerde açılacak manevi tazminat davasında ise görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Kıdem ve ihbar tazminatında zamanaşımı 5 yıl, ayrımcılık tazminatında 10 yıl ve manevi tazminat davasında da 10 yıldır. Bu süre, olayın gerçekleşmesinden itibaren başlamaktadır.

CKAY Law Firm olarak alanında uzman ve donanımlı avukatlarımız ve iş hukuku alanında uzman danışmanlarımız ile iş hukuku konularında hukuki danışmanlık hizmetleri vermekteyiz. CKAY Law Firm ekibinde yer alan avukatlarımız ve hukuk danışmanlarımız, iş hukuku konularında gerekli deneyim, bilgi ve uzmanlığa sahiptir. İş konularında bilgi ve danışmanlık hizmeti almak için deneyimli hukukçularımızla irtibata geçin!